XV Rekonstrukcja historyczna bitew pod Tomaszowem Lubelskim

XV rekonstrukcja na tomaszowskich błoniach

Zasadniczym elementem programu obchodów 84. rocznicy „bitew tomaszowskich” a zarazem wydarzeniem oczekiwanym przez publiczność nie tylko tomaszowską, była rekonstrukcja walk 6 Dywizji Piechoty z Niemcami przedstawiona w niedzielę 17 września. Impreza odbyła się tradycyjnie na błoniach stadniny „Pod lasem”, autentycznym polu walki w 1939 roku a zapoczątkowana została odprawieniem mszy św. w intencji Ojczyzny i jej obrońców pod przewodnictwem ks. dziekana Jarosława Przytuły, kustosza Sanktuarium ZNMP, który także wygłosił homilię. Oprawę muzyczną nabożeństwa zapewnił ZA „Tomaszowiacy” i Dęta Orkiestra OSP pod batutą majora Bogdana Pałczyńskiego. Następnie miało miejsce wystąpienie burmistrza miasta Wojciecha Żukowskiego, który przedstawił rys historyczny walk Zgrupowania Armii „Kraków” pod Tomaszowem, a następnie powitał uczestników oraz gości: parlamentarzystów Sławomira Zawiślaka, Jerzego Chróścikowskiego i Tomasza Zielińskiego, kombatantów, a w tym Lecha Kantego, wnuka żołnierza, który walczył pod Tomaszowem, weteranów ŚZŻ AK, Ryszarda Madziara reprezentującego wicepremiera Jacka Sasina, Krzysztofa Gałaszkiewicza radnego Sejmiku Wojewódzkiego, starostę Henryka Karwana, Monikę Pikułę przewodniczącą Rady Miasta, Renatę Miziuk przewodniczącą Komitetu Organizacyjnego Obchodów, samorządowców miast i gmin powiatu tomaszowskiego, Marzennę Chlebowską reprezentującą NSZZ „S” O/Tomaszów, przedstawicieli służb mundurowych, członków GRH, ZA „Tomaszowiacy” i Orkiestrę Dętą OSP, Strzelców JS2019, harcerzy, dyrektorów i kierowników instytucji i zakładów pracy, współpracujących w organizacji imprezy i jej sponsorów.

W dalszej części odbyła się dekoracja osób zasłużonych medalami „Pro Patria”, po czym poseł Tomasz Zieliński odczytał list od wicepremiera Jarosława Kaczyńskiego a Ryszard Madziar list od wicepremiera Jacka Sasina, a następnie od Jana Józefa Kasprzyka szefa Urzędu ds. Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Tuż po zakończeniu części oficjalnej przed oczami wyjątkowo licznie zgromadzonej publiczności według scenariusza przygotowanego przez Jarosława Antoszewskiego, zostały zaprezentowane kolejne obrazy i sytuacje przedstawiające walki toczone we wrześniu 1939r. pod Tomaszowem przez 6 Dywizję Piechoty.

Jednostka ta dowodzona przez gen. Bernarda Mondza była elementem Grupy Operacyjnej „Boruta” w składzie armii „Kraków” i od pierwszych dni wojny tracąc 2/3 ludzi i sprzętu dotarła pod Tomaszów. Jej zadaniem, jak i całej armii wg rozkazu Wodza Naczelnego było dotarcie do Lwowa.

Kolejne obrazy działań 6 DP kreślone z sugestywną narracją prof. A. Olejko przedstawiały odwrót na wschód polskich żołnierzy, dotarcie ich do Paar, rozprawę z dywersantami, zajmowanie pozycji obronnych przez piechotę i artylerię przed spodziewanym atakiem Niemców, rozwijanie pracy sztabu. Towarzyszył temu dramat ludności cywilnej i troska związana z kończącą się amunicją i przemęczeniem żołnierzy.

Wreszcie na oczach publiczności po przeprowadzeniu rozpoznania bojem doszło do starcia obu stron z udziałem piechoty, kawalerii i artylerii oraz wozów bojowych. Publiczność znalazła się w centrum bitwy ogłuszona wręcz grzechotem broni maszynowej i ręcznej, wśród rwących się pocisków z dział, wyrzucanych w powietrze pecyn z ziemi, wśród kłębów dymu i ogłuszających odgłosów wybuchów ukazujących realistycznie obraz wojny.

Komentarz prof. Olejko wyjaśniał na bieżąco zawiłości i przebieg działań, a przy tym także przyczyny przegranej strony polskiej. Przygnębiającą atmosferę miały sceny wysłania parlamentariuszy do Niemców, wkroczenie ich do wsi, a szczególny wyraz miały drastyczne obrazy egzekucji żołnierzy Wojska Polskiego i ludności cywilnej finalizujących rekonstrukcję.

Po jej zakończeniu goście imprezy wyrażali słowa uznania dla organizatorów i wykonawców – GRH z całej Polski, zaś wykonawcy zostali uhonorowani podziękowaniami i dyplomami. Padło także zaproszenie na XVI edycję rekonstrukcji w 2024 r.

Podziękowania sponsorom

"Partnerem Rekonstrukcji historycznej bitew pod Tomaszowem Lubelskim

jest Samorząd Województwa Lubelskiego
w ramach programu „Warto być Polakiem”

 

Organizatorzy wydarzenia kierują szczególne podziękowania dla Marszałka Województwa Lubelskiego Pana Jarosława Stawiarskiego

 

Organizatorzy wydarzenia dziękują sponsorom, partnerom i darczyńcom:

Lubelski Węgiel „Bogdanka” Spółka Akcyjna z siedzibą w Bogdance

Fundacja PKO BP

PGE Dystrybucja Spółka Akcyjna z siedzibą w Lublinie

Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” SA

PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o.

Fundacja PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza z siedzibą w Warszawie

Totalizator Sportowy Lotto

Krajowa Grupa Spożywcza

Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi

 Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Tomaszowie Lubelskim

Nadleśnictwo Tomaszów

PBU sp. z o. o.

Firma Lewczuk

Poolbroker

Masarnia wyroby domowe Zbigniew Wolańczyk z Narola