Żal nie tylko „kozy”

Murowany budynek wzniesiony z cegły sięgał okresu rozbiorów, a użytkowany był zgodnie z przeznaczeniem  w czasach dwudziestolecia międzywojennego, podczas okupacji niemieckiej i PRL-u, kiedy to administrował nim Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Przetrzymywano w areszcie do zakończenia procesu sądowego zarówno kryminalistów naruszających porządek prawny, jak i aresztantów politycznych, jak np. Teodora Dudę – późniejszego pułkownika UB, tomaszowskich Żydów w trakcie „operacji Reinhardt” oraz żołnierzy podziemia niepodległościowego, jak np. st sierż. Mieszczakowskiego.

              Po roku 1956 i reorganizacji struktur UB, obiekt należący do miasta wykupiła na własność Irena Dziduch, a dziś pozostała po budynku kupka ruin i resztki materiałów rozbiórkowych. Najmniejszy ślad nie pozostał po jeszcze cenniejszym obiekcie z XVII w. – budynku komory solnej, położonym na tyłach Zakładu Mleczarskiego, gdzie podziwiać można było sklepione piwnice, łukowe okna i ściany grubości ok. 1,5 m. Dzisiaj na tym miejscu jest trawnik.

              Przepadł bez śladu i bez pamięci w oczach Tomaszowian jeszcze inny, specjalnego typu zabytek, wzniesiony w stylu wiejskiej, skromnej chaty z poddaszem, położony między Centrum Ogrodniczym pp. Antoszaków, a kamienicą A. Wiśniewskiego przy ul. Lwowskiej. Nikt dziś już chyba nie mógłby się pochwalić, że w przeszłości korzystał ze specyficznych „usług” urzędujących tam wesołych pań zatrudnianych przez spółkę ze Lwowa. Moraliści mogliby się krzywić, że wspomina się o czymś takim funkcjonującym w Tomaszowie aż do początków 1940r. Wówczas to Niemcy zlikwidowali ten przybytek, ale jednocześnie, pod płaszczykiem Soldatenheimu, otworzyli podobne usługi nur für Deutsche na terenie kina.